OG Ayırıcılar

OG AYIRICILAR

Orta ve yüksek gerilim şebeke ve tesislerinde devreyi yüksüz iken açma kapama işlemi yapabilen kontaklarının açık ya da kapalı olduğu belli olan şalt cihazlarına ayırıcı denir.

AYIRICILARIN SINIFLANDIRILMASI

1-Monte Edilen Yerlere Göre Ayırıcılar

a)                      Dahili Tip Ayırıcılar

Bina içinde kullanılan ayırıcılardır.

b)                     Harici Tip Ayırıcılar

Direk üzerinde ve açık hava şalt sahalarında kullanılan ayırıcılardır.

2-Yapılarına Göre Ayrıcılar

a)                      Bıçaklı Ayırıcılar

Dahili Tip Bıçaklı Ayırıcılar

Harici Tip Bıçaklı Ayırıcılar

Toprak Ayırıcısı

Sigortalı Ayırıcılar

Bağlı bulunduğu sistemde oluşan aşırı akımların şebekeye aktarılmasını önlemek için kullanılan ve devreyi açan ayırıcılardır. Bu ayırıcılarda kullanılan ve yanmış olan sigortalara kesinlikle tel sarılmamalı yenisi ile değiştirilmelidir.

Sigortalı ayırıcılar;

Köy sapmalarında, Küçük güçlü abone beslemelerinde, Küçük güçlü trafo girişlerinde(400kVA’ya kadar), Trafo merkezlerinin servis trafolarının girişlerinde, Akım ve gerilim ölçü trafolarının girişlerinde kullanılmaktadır.

b)                     Yük Ayırıcıları

Diğer ayırıcılardan farklı olarak normal yüklü devrelerde açma kapama işlemi yapabilen ayırıcılardır. Yay ile çabuk açılma ve çabuk kapatılmalıdır. Açma ve kapama hızı operatörün hareketinden bağımsız ve toplam açma zamanı takriben 0,1 saniyedir. Kapamada önce ana bıçak kontaklar, daha sonra yardımcı çabuk açma kontakları devreye girer. Açmada ise önce ana bıçak kontaklar ve hemen sonra da çok kısa süre yükü üzerine alan çabuk açma kontak çubukları devreden çıkar. Çabuk açma kontak çubuklarının ucuna yüksek ısıya dayanıklı özel sert metal parça ilave edilmiştir

Ark söndürme süresi takriben 20- 45 milisaniyedir.  Küçük akım değerlerinde söndürme cidar soğutma hadisesi ile olur. Daha büyük akım sahasında ise söndürme, basınç hücresinde doğan ve genişleme hücresine itilen söndürme gazı akımında olur.

Yük ayırıcıları üç tipte yapılırlar;

-Tek salt yayı vardır. Salt kilitli değildir, yani otomatik açma yapamaz.

-Çabuk - Kapamalı ve Çabuk - Açmalı (Otomatik açmalı) yük ayırıcısı; Açma operatörün isteği ile olabileceği gibi, bir röle veya sigorta ihbarı ile otomatik de olabilir. Bir açma bobin ilavesi mümkündür.

-Alttan sigortalı ilaveli yük ayırıcısı; sigortalar mekanik açtırmalı pimli tiplerdir. Sigorta attığında fırlayan pim takriben 80- 100 Newtonluk bir çarpma kuvvetine sahiptir. Montaj şekli genellikle dikeydir. Ancak istenirse yatay olabilir yatay olursa keseme gücü %20 oranında düşer.

Görevlerine Göre Ayırıcılar

Hat Ayırıcısı

Bara Ayırıcısı

Toprak Ayırıcısı

By-Pass Ayırıcısı

Tek bara sisteminde devreden enerji çekilir iken, beraber kullanıldığı kesici kapalı iken,

açıp kapatılabilen ve kesiciye paralel olarak bağlanan ayırıcılardır.

Transfer Ayırıcısı

Çift bara sisteminde, ana bara ile yedek barayı (transfer bara) birbirine bağlayan ayıcılardır. Ait olduğu kesici kapalı iken açılıp kapatılan ayırıcıdır. Fiderin kesici ve ayırıcıları, arıza yaptığı veya bakıma alındığı zamanlarda, enerjinin sürekliliğini sağlamak için transfer bara üzerinden fiderin (çıkış besleme) beslenmesini sağlar.

Bara Bölümleyici Ayırıcı

Aynı gerilimli baraların birleştirilmesinde veya ayrılmasında kullanılan ayrıcılardır

Kumanda Şekillerine Göre Ayırıcılar

Elle Kumandalı Ayırıcılar

Emniyet mesafesi fazla olan bazı ayırıcılarda açma kapama işlemi yapılırken mekanik  hareketi sağlayan kol uzaktan bir ıstaka (fiber malzemeden yapılmış, ucu kancalı uzun sopa  vb.) ile hareket ettirilir.

Mekanik Kumandalı Ayırıcılar

Açma kapama işlemi için hareketi sağlayan, düzenin çalışması galvanizli çelik malzeme yardımıyla elle yapılan ayırıcılardır.

Elektrik Motoru ile Kumandalı Ayırıcılar

Ayırıcının açma kapama işlemini yapan mekanizmanın hareketi bir elektrik motoruyla sağlanır.

ayırıcı kumanda motoru

ayırıcı kumanda mekanizması

Motorlu Ayırıcı

SF6 gazlı yük ayrıcısı; kısa devre kesme gücü olmayan, nominal yüklerde açma kapama işlemlerinde kullanılır.  OG dağıtım şebekelerinde çoğunlukla sigortalarla beraber kullanılır.

SF6 Gazlı yük ayırıcısı

Basınçlı Hava ile Kumandalı Ayırıcılar

Ayırıcının açma kapama işlemini yapan mekanik düzenek (pnomatik) bir sistemle hareket ettirilir.

Aşağıdaki Tabloda Ayırıcıların harflendirme ve rakamlandırma Tablosu vardır.

Ayırıcıların bağımsız olarak çalışanlarına Adi ayırıcı denir. Sigortalı, Topraklı,Yük ayırıcıları ise adi değildir.

ELEKTRİK ELEKTRONİK MÜH. SONER ÇAVUMİRZA